Door de coronacrisis stond het onderwijssysteem voor gedetineerden even op losse schroeven. Onderwijscoördinator Siegfried blikte vorige maand terug op deze uitzonderlijke situatie. Maar voor de lesgevers in de gevangenis was het ook echt aanpassen. Hoog tijd dat we hen ook eens aan het woord laten.
Nele Cool
Nele geeft al vier jaar les in de gevangenis van Ieper. In dit arresthuis zijn momenteel 130 gedetineerden aanwezig. Dit zorgt ervoor dat bijna iedereen elkaar kent. Tijdens de coronacrisis heeft dat een belangrijke rol gespeeld. Nele begeleidt gevangenen die iets specifiek willen leren (NT1, rijbewijs, een certificaat, …). Zij blikt terug op een uitzonderlijke schooljaar.
Lesgeven in de gevangenis is altijd een uitdaging. Veel gedetineerden hebben slechte herinneringen en ervaringen aan de school overgehouden. Bij sommigen is het echt trekken en duwen. Als je ze dan toch meekrijgt geeft dat een enorme voldoening. Door de coronacrisis ben ik tot heel wat nieuwe inzichten gekomen. Normaal geef ik les voor een groep maar de één op één aanpak met de cursisten leverde heel wat voordelen op.
Individuele aanpak
Zo kan je in een individuele situatie beter praten met de gedetineerden. Ze stellen zich niet anders op, er heerst geen groepsdruk. Ze hoeven zich geen zorgen te maken over hun imago bij anderen. Verder zijn de noden heel specifiek van cursist tot cursist. Via de één op één aanpak kan ik daar beter op inspelen. Sommige cursisten leveren gewoon hun huiswerk in en gaan met nieuw materiaal terug aan de slag op cel. Anderen kunnen gerichte vragen stellen of bepaalde onderdelen van een module inoefenen. In een ideaal scenario kan je elke cursist apart begeleiden en op maat gemaakte oefeningen geven.
Lockdown in januari
De lastigste periode dit schooljaar was ongetwijfeld tijdens januari, begin 2021. Er waren 13 gedetineerden besmet door corona. Op een totale populatie van 120 gevangenen is dat erg veel. De gevangenis is toen in volledige lockdown geplaatst. Tijdens die lockdown kon ik zelf niet meer aanwezig zijn. Ik heb de gevangenis één keer bezocht tijdens deze periode maar voelde zelf aan dat de situatie niet goed zat. Het was op dat moment gewoon te hectisch voor het gevangenispersoneel zelf. Ik heb besproken met onderwijscoördinator Aurelia dat mijn aanwezigheid even on hold werd gezet. De gedetineerden hebben ongeveer een maand zonder les gezeten. Daarna ben ik terug opgestart. Gelukkig heeft er onlangs een grote vaccinatiecampagne plaatsgevonden voor de gedetineerden. Voor de toekomst ziet het er dus beter uit. De kans op een integrale lockdown is daarmee toch aanzienlijk kleiner geworden.
Uitstekende samenwerking
Ik wil tot slot benadrukken dat de verstandhouding tussen mij en de directie van de gevangenis erg goed zat. Er was veel begrip voor mijn situatie en het personeel van de gevangenis heeft me geholpen in mijn taak waar ze konden. Dat is een heel aangenaam gevoel, want goede communicatie en duidelijke afspraken zijn zeer belangrijk in zo’n uitzonderlijke situatie. Onderwijs in de gevangenis van Ieper is tenslotte niet het werk van één persoon, het is het werk van een team.
(Van links naar rechts: Aurelia Bijnens (onderwijscoördinator), Roos Dedulle (vrijwilligster LIGO), Nele Cool (educatief medewerker LIGO)
Anouk Van Heukelom
Anouk geeft les in de gevangenis van Hasselt. Deze gevangenis is zowel een arrest- als strafhuis. Er verblijven zowel mannelijke als vrouwelijke gedetineerden. Anouk is sinds dit schooljaar gestart als lesgever NT1. Ook voor haar was het een bewogen schooljaar waarin ze creatief moest omspringen met het lesaanbod.
Ik ben dit schooljaar nog begonnen met groepslessen. Uiteraard moest dat met de nodige voorzorgsmaatregelen zoals mondmaskers, ontsmetting en plaatsen tussen de cursisten. Na de eerste module zijn we in Hasselt overgeschakeld op afstandsonderwijs.
Aanpassen
In het begin was het echt zoeken. Dit is een heel andere manier van lesgeven. Ik had een flyer ontworpen die uitgedeeld werd aan de cursisten op cel om hen te motiveren voor deze nieuwe aanpak. Helaas hebben enkele cursisten toch afgehaakt. De formule van het afstandsonderwijs werkte niet voor hen. Andere cursisten vonden dan weer dat het afstandsonderwijs grote voordelen had. Ze konden nu zelf kiezen wanneer ze met school bezig waren. Dit viel beter te combineren met andere zaken die ze in de gevangenis uitvoerden.
Het afstandsonderwijs bracht een pak meer werk mee. Normaal kan je in een groepsles je uitleg doen. Nu moest ik alles uitschrijven. De bundels werden wel goed ingevuld. Ik voelde dat de motivatie van de cursisten er zeker was. Uiteindelijk waren er meer mensen ingeschreven voor het afstandsonderwijs dan voor het groepsaanbod.
Uitbraak tijdens paasperiode
Rond de paasvakantie was er een uitbraak van corona onder de gedetineerden. Het onderwijs heeft toen een paar weken stil gelegen. Er konden geen nieuwe intakes plaatsvinden. Het hele aanbod voor de gevangenis werd tijdelijk afgeschaft. Na de lockdown bracht ik terug materiaal op cel maar intakes waren nog steeds niet mogelijk.
Enthousiasme bij de gedetineerden
Twee weken na de paasvakantie heeft heel veel volk ingetekend op het onderwijsaanbod. Ik vermoed omdat ik de enige was die iets kon aanbieden in de gevangenis. Alle andere zaken waren weggevallen. Ik had opnieuw een flyer opgesteld en rondgestuurd. Het enthousiasme was zo groot dat ik heb moeten snoeien in de geïnteresseerde gevangenen. Op de flyer had ik al gezet aan welke eisen de gevangenen moesten voldoen, vervolgens vond er ook een test plaats. Zo hebben we de juiste doelgroep kunnen selecteren. De gedetineerden die af waren gevallen heb ik wel goed geïnformeerd waarom dit zo was en dat het om een uitzonderlijke situatie ging.
Hopelijk kunnen we volgend schooljaar terug met het gewone aanbod van start gaan!