In de gevangenis van Ieper volgt gedetineerde Bart* een studie boekhouden aan de VIVES hogeschool. Leerloopbaanbegeleidster Laura (Leerwinkel West-Vlaanderen, Brugge en Ieper) volgt zijn traject op.
*Om de anonimiteit van de geïnterviewde te beschermen, wordt hij in het artikel Bart genoemd.
Dit traject is een samenwerking tussen LIO, de onderwijscoördinator van Vocvo, Vives hogeschool en de lokale directie. De samenwerking tussen de verschillende partijen is cruciaal om het tot een succes te maken.
Aurelia Bijnens (onderwijscoördinator gevangenis Ieper)
Aurelia werkt bij Vocvo als onderwijscoördinator in de gevangenis van Ieper. Als OC zorgt zij voor de uitbouw van het onderwijsaanbod, planning, communicatie en administratie in de gevangenis.
Het traject van Bart loopt heel vlot. Dat is niet vanzelfsprekend want er komen heel wat praktische zaken bij kijken. De directie heeft het verloop mee opgevolgd en verschillende zaken gefaciliteerd. Bart mag bvb meer boeken op zijn cel hebben dan andere gedetineerden. Er wordt ook moeite gedaan om een lokaal te voorzien voor zijn examens.
Ook voor de gedetineerde zelf is het parcours niet evident. In de gevangenis van Ieper heerst er overbevolking waardoor de gevangenen met (minstens) twee in een cel zitten. De corona-crisis maakt het extra moeilijk om het traject vlot af te leggen.
We stellen Bart enkele vragen en laten daarna ook de leerloopbaanbegeleider aan het woord.
Bart, wat betekent studeren voor jou in de context van een gevangenis?
Dat mijn tijd die ik hier doorbreng nuttig is. Als je studeert denk je minder aan je detentie. Tegelijkertijd werk ik ook aan de toekomst.
Wat is het grote verschil tussen studeren in de gevangenis en zoals het vroeger op school ging?
Het grootste verschil is dat je hier geen uitleg krijgt van de docenten. Het is allemaal zelfstudie. Het moeilijke is om dan, wanneer iets niet duidelijk is een vraag te stellen. Er zijn kanalen (via de leerwinkel of OC), maar dat is altijd via een omweg. Er wordt wel geprobeerd om te helpen, maar je kan niet elke week met een blaadje vol met vragen afkomen.
Verder is er een gebrek aan digitalisering in de gevangenis. Moest ik elke week toegang hebben tot een computer om vragen te kunnen stellen of live lessen te volgen zou dat al een enorm verschil betekenen.
Zijn er voorwaarden om het traject goed te volgen?
De combinatie met gevangeniswerk en andere activiteiten verloopt vlot. Een goede celgenoot is erg belangrijk. Iemand die je op de juiste momenten gerust laat, iemand die het ook begrijpt.
(Bart zit momenteel met een gedetineerde die ook zelf in een onderwijstraject zit op cel).
Vanuit welke hoek ervaar je steun voor dit traject?
Vooral van de leerwinkel! En ook van mijn familie, vooral mijn zus helpt.
En van hogeschool Vives ook eigenlijk, An-Sofie Carrette is heel bereikbaar. Ze doen heel veel moeite om oplossingen te zoeken voor deze niet alledaagse situatie. Dankzij hen
wordt het mogelijk gemaakt.
Was de keuze voor boekhouden snel duidelijk? Waarom deze studiekeuze?
Dit is een toekomstgerichte keuze. Ik wil zelfstandige worden. Misschien ga ik de eerste jaren na vrijlating bij een bedrijf aan de slag, maar daarna is het de bedoeling om
zelfstandige te worden. Boekhouden is ook een goed vak voor zelfstudie. Er is weinig tot geen praktijk verbonden aan de studie. Er is wel een stage aan verbonden. Voorlopig zou ik deze stage willen doen in het bedrijf van familie, als het mag van de school. De stage hangt ook af van de uiteindelijke straf. Ik zit nu nog in voorlopige hechtenis.
Welke reacties ervaar je van je omgeving (medegedetineerden, directie, cipiers) tijdens het traject?
Er zijn veel cipiers die het niet kennen, het is nieuw voor hen. Ze hebben wel veel interesse
en ze steunen mij. Ze vragen vaak hoe het examen is geweest enzo. Maar er is vooral nieuwsgierigheid van ‘hé… kan dat hier’? Er heerst een gezonde interesse bij het gevangenispersoneel.
Medegedetineerden vragen wel wat ik studeer… maar niet iedereen heeft even
veel interesse uit zichzelf daarvoor. Met de directie zelf heb ik niet veel contact, maar zij helpen ook bij het faciliteren van de examens.
Wil je graag nog iets delen met ons?
Als er gedetineerden zijn die dit lezen, weet dat er ook financiële steun is, als dit een drempel zou zijn om te starten met een intensief onderwijstraject. Weet gewoon dat er hulp is.
Laura Leplae (leerloopbaanbegeleidster gevangenis Brugge en Ieper)
Laura werkt sinds één jaar als leerloopbaanbegeleidster in de gevangenis van Brugge en Ieper. Ze biedt ondersteuning aan gedetineerden in externe projecten, bvb een diploma halen op school. Voordien werkte ze met jongeren met een gedrags- en emotionele stoornis. Het gevangeniswezen heeft haar altijd geboeid en ze kwam er door haar vorige job ook vaak mee in contact. Zij begeleidt Bart tijdens dit traject.
Wat was de eerste stap om dit project op te zetten als leerloopbaanbegeleider?
In augustus zat ik samen met de coördinator afstandsonderwijs An-Sofie Carrette van de VIVES hogeschool. Aan haar is veel te danken. Ze doet echt moeite om het traject mee uit te stippelen. Dat overleg verliep heel vlot, dat is niet voor elk traject even vanzelfsprekend.
Tijdens dit overleg bekeken we samen welke vakken mogelijk zijn om in het nieuwe schooljaar op te nemen in afstandsonderwijs. Bart zelf was ook op de hoogte van dit overleg. Na het overleg koppel ik terug naar Bart met de mogelijkheden. Vervolgens bepaalt Bart hoeveel studiepunten hij wil opnemen tijdens het schooljaar.Dit jaar neemt hij 38 studiepunten op, dit is een heel aantal om te volgen in afstandsonderwijs.
En hoe gaat het verder na die beslissing?
Na de gekozen studiepunten schrijf ik Bart in voor het traject. Het inschrijvingsgeld en de factuur voor de boeken en ander studiemateriaal wordt in dit geval naar de zus gestuurd. Zij neemt de rekening op zich. Er is niet altijd een familielid dat de kosten op zich kan nemen. In sommige gevallen neemt de boekhouding van de gevangenis de factuur op zich.
En hoe geraakt het studiemateriaal bij Bart zelf?
Het studiemateriaal staat op het digitaal leerplatform Toledo. Ik print al het studiemateriaal op Toledo af en bezorg het aan Bart want hij heeft geen rechtstreekse toegang tot Toledo. Het is als gedetineerde niet mogelijk om toegang tot internet te krijgen.
Is er tijdens het traject nog veel interactie tussen jou en Bart?
Vragen over de leerstof lopen via mij. Ik geef deze dan door aan de docent van het vak om wat meer info te krijgen.
Verder bespreken we welke examens in welk semester moeten plaatsvinden. Dat wordt dan samen met de coördinator van VIVES ingepland. Het inplannen van de examens gaat vlot in dit traject. Nogmaals, dit is geen evidentie, voor sommige trajecten loopt dit veel moeilijker.
Zijn er bepaalde drempels voor Bart tijdens het volgen van zijn traject?
Een lastig punt zijn de digitale leermiddelen voor de opleiding. Bij bepaalde vakken moeten er filmpjes bekeken worden. Korte filmpjes kan hij op mijn pc bekijken tijdens een bezoek. Maar met langere filmpjes (1 a 2 uur) is dit niet mogelijk. Dan loopt mijn werk helaas uit. We bekijken momenteel welke pistes er zijn om de filmpjes aan te bieden. De digitalisering in de gevangenis stat niet op punt om vlot afstandsonderwijs te volgen via online kanalen.
Zijn er ook nog stappen voor jou na het traject?
Het is een absolute meerwaarde dat er een goede communicatie heerst tussen de medewerkers van De Leerwinkel. Ik begeleid gedetineerden tijdens hun opsluiting. Na de straf worden ze verder begeleid door andere collega’s van De Leerwinkel buiten de muren. We bekijken dan samen wat de volgende stappen kunnen zijn voor de ex-gedetineerde.